Bebekler ve Çocuklarda Ateşlenme
Bu yazımızda hayatımızın ön önemlileri, birçoğumuzun her şeyim diye nitelendirdiği bebeklerimizin yüksek ateşinin nasıl düşürüleceğini araştırdık. Anne ve babaları en çok telaşlandıran konuların başında gelen yüksek ateşe karşı neler yapılmalı ? Yüksek ateş karşısında alınması gereken tedbirler nelerdir ?
Yüksek Ateşin Nedenleri?
Öncelikle yazımıza yüksek ateşe neler sebep olur sorusunun yanıtını bulma ile başlayalım. Yüksek ateş, belirli ölçülerde seyir eden vücut ısısının normal ölçüler üzerine çıkması ile başlar. Çocuk doktorları ve uzmanlar bebeklerdeki yüksek ateşlenmeyi normal olarak görse de geçmişten tecrübe edilmiş çeşitli durumlarda farklı hastalıkların habercisi olabilir. Önemli faktörlerden biri ise enfeksiyon veya mikroplarla savaş halinde oluşan enfeksiyon hastalıklarının belirtilileri olarak karşımıza çıkar. Ender de olsa başka başka sebeplerden dolayı da ateş yükselebilir.
Yetişkin insanların yapısı incelendiğinde, vücudun ısısını beyin içerisinde hipotalamus adında ayrı bir kısım ayarlamaktadır. Bu sürecin başlangıcında kişi, üşüyerek titreme durumu yaşayabilir. Üzerine biden fazla örtü atabilir hatta üst üste giyinebilir. Vücut ise eski haline dönmek için çabalar. Tabiki sürecin sonu itibari ile vücut ısısı aksine yükselmeye başlar ve yüksek ateşin oluşumunun ilk evresi başlar. Ancak bebekler ve çocuklarda ise bu durumun oluşması için üst üste giydirmek yada örtülere sarmak gerekmeksizin vücut içerisinde oluşan mikroplara ve bu mikropların oluşturduğu enfeksiyonlarla mücadele anında kendiliğinden yükselmeye başlar. Yani özet olarak açıklamak gerekirse yüksek ateşin oluşması, insan yapısının dış etkenlerden almış olduğu mikropların daha kötü hastalıklara sebebiyet vermemesi için savaşarak cevap vermesi ile oluşur.
Üç (3) ila beş (5) gün civarında süren kısa süreli seyreden ateş yükselmesinin en sık sebepleri arasında; iç organlarda midenin ve bağırsak sisteminin bozulmalarına istinaden oluşan ishal ve devamındaki kusma ile oluşan enfeksiyon hastalığı, solunum yolu enfeksiyonu, daha çok kız çocuklarında karşılaşılan idrar yolu enfeksiyonu, orta kulakta oluşan iltihap, menenjit hastalığı, zatürre gibi hastalıklar yüksek ateşin oluşmasına sebep olur. Yüksek ateşin bebeklerde oluşmasında diş çıkarma dönemlerinin de etken olduğu saptanmıştır.
Ateş, genele bakıldığında vücudun kendi savunma mekanizmasını kullanması adına olumlu olarak kabul edilse de 39,5° – 40° derece üzeri olan ateş, havale olarak adlandırılan zararlı sonuçlara yol açabilen tehlikeye de sebep olabilir. Bakteri parçalanması, mantar parçalanması ile oluşan toksinlerin vücudun savunma mekanizması ile karşılaşması sonucunda vücut kendi ısısını düşürmek için çalışmaya başlar. Sonucunda ise ilk tepki olarak terleme yolu ile ısısını düşürme yöntemine başvurur.
Peki Yüksek Ateşe Sebep Olan Nedenler Nelerdir?
- Bakteriyel enfeksiyon
- Virüs çeşitleri
- Difteri (kuşpalazı)
- Boğmaca
- COVID-19
- Eklemsel romatizma
- Tiroid bezlerinin fala çalışması
- Boğmaca
- Tetanoz aşısı
- Vücut iltihabı
- Antibiyotik ve benzeri ilaçlar
- Diş çıkarma
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Gribal enfeksiyon
- Orta kulak iltihabı
Bebeklerde Yüksek Ateş Nasıl Ölçülür?
Vücut ısısını ölçmenin farklı yöntemleri bulunmakta. Ağızın içi, koltuk altı, alnından, avuç içi ve ayak altı gibi vücudun farklı bölgelerinden ateş ölçümü yapabilirsiniz. Koltuk altından yapılan ölçüm daha güvenilir kabul edilmektedir. Bebek çantanızda veya evinizde kolay ulaşabileceğiniz bir yerde mutlaka kullanımı rahat olan ve gerçek ölçüm yaptığından emin olduğunuz ateş ölçer bulundurmalısınız. Çocuk doktorları bebeğinizin ateşi yüksek değilken de düzenli olarak ara ara ateş ölçümü gerçekleştirmenizi ve sonuçlarını da bir yere not etmenizi tavsiye etmektedir.
Bebeklerde Ateş Sınır Aralıkları
34,4° – 38° arası = Normal vücut ısısı
38° – 39,9° arası = Ateşli vücut ısısı
40° derece ve üzeri = Yüksek ateşli vücut ısısı
Bebeklerde Yükselen Ateşi Düşürme Yolları
Öncelikle ölçüm sonrası yada eliniz ile kontrol ederek ateşlenmeyi fark ettiğinizde panik yapmadan sakinliğinizi koruyun. Bebeğiniz 3 aylık yada daha küçük ise vakit kaybetmeyip bir doktor yardımı almalısınız. Bu süre içerisinde bebeğinizi herhangi bir şey ile örtmeyin üzeri açık olsun ve belirli aralıklarla (10-15 dk) ateşini ölçmeye devam edin.
İlk önce çocuğunuzun üzerinde fazladan olsan eşyaları çıkartın. Titremesi sizi endişelendirmesin çünkü ateş yükselmesinde titremek normal bir durumdur. Eğer kıyafetlerini çıkartmanız halinde vücut ısısı 39° derecenin altına inmiyorsa hemen doktorunuzu aramalısınız. Bu esnada çocuğunuza ılık su ile banyo yaptırabilir veya ıslatılmış pamuk ile koltuk altı, diz arkaları, kolları ve boynuna masaj yapabilirsiniz. Banyo küvetini yada harici plastik küveti doldurup çocuğunuzu 10 – 15 dk arası ılık suda oturtabilirsiniz. Dikkat edilmesi gereken en önemli husus ise suyun ısısıdır. Eğer su çok soğuk olur ise çocuğunuz suya karşı titremeye başlar ve buda ateşin yükselmesine sebep olabilir. Tireme başlar ise sudan çıkarıp ince katmanlı çarşaf benzeri bir şeye sarın. Bir diğer önlem ise su tüketimidir. Yüksek ateş başladığında vücut sıvı kaybı yaşamaya başlar. Bu sebeple çocuğunuza su içirmeye çalışın aksi durumda susuzluk ateşi ile yükselme meydana gelebilir.
Ne Gibi Belirtilerde Doktora Gidilmelidir?
- 3 aylık ve daha küçük tüm bebekler için yüksek ateşte doktora gidilmelidir.
- Yüksek ateş ile birlikte ciltte döküntüler oluşuyorsa
- Ateş ölçümünde derece düştüğü halde huzursuzluğu devam ediyorsa
- Sık nefes alıyor yada nefes almakta zorluk yaşıyorsa
- İshal, idrar renginde değişiklik, hırıltı ve öksürük, sürekli kusma
- Baş üzerindeki alanda bıngıldak denilen bölgede atma veya kabarıklık durumunda
- 2 yaşından küçük çocukta 24 saatten fazla geçmiş ise
- Ağız kuruluğu, göz yaşı azalması, göz kapağı kapanması, idrar azalması, sıvı kaybı gibi bulgular olduğunda
- Yeme içme isteksizliği ve sürekli ağlama durumunda
ÖNEMLİ UYARI !..
Yazımızda yer alan bilgilendirmeler farklı kaynaklardan bilgi edinilerek oluşturulmuştur. Kesin bir teşhis veya tedavi niteliğinde değildir. HERHANGİ SAĞLIK PROBLEMİNDE MUTLAKA DOKTORUNUZA BAŞVURUNUZ.
